مسئله517: سومين عمل حج، وقوف مشعرالحرام است که بعد از وقوف عرفات، در
مشعرالحرام يا مزدلفه انجام مي‌شود.
مسئله518: زمان وقوف مشعرالحرام از طلوع فجر تا طلوع آفتاب
روز دهم ذي‌الحجّه است. ولي سزاوار است حج‌گزار بعد از مغرب، از عرفات به
مشعرالحرام برود و شب عيد را در آنجا بماند.
مسئله519: وقوف مشعر بايد با توجّه و قصد قربت باشد.
مسئله520: وقت نيت وقوف، هنگام طلوع فجر است. يعني حج‌گزار
در هنگام طلوع صبح بايد نيت کند که تا طلوع آفتاب در مشعر وقوف کند.
مسئله521: اگر کسي عمداً تا قبل از طلوع فجر به مشعرالحرام نرود گناه كرده
است، ولي حج‌ّ او صحيح است.
مسئله522: اگر حج‌گزار سهواً يا جهلاً يا به واسطۀ عذري تا قبل از طلوع فجر به مشعرالحرام
نرود، مانعي ندارد.
مسئله523: اگر کسي عمداً مقدار كمي از وقوف اختياري مشعر را درك كند، هرچند توقّف او بسيار كم
باشد حج‌ّ او صحيح است، گرچه
گناه كرده است.
مسئله524: وقوف در مشعرالحرام به غير از وقوف اختياري داراي دو وقوف اضطراري
نيز مي‌باشد. وقوف اضطراري اول، مقداري از شب عيد است که به آن وقوف اضطراري لَيلي مي‌گويند. و وقوف اضطراري دوّم، مقداري از صبح عيد، از طلوع
آفتاب تا اذان ظهر مي‌باشد که به آن وقوف اضطراري نَهاري گفته مي‌شود.
مسئله525: اگر حج‌گزار عمداً تمام وقوف اختياري مشعر را ترك نمايد، در صورتي كه وقوف
اضطراري اوّل يعني مقداري از شب عيد را (ولو بسيار كم) درك كرده باشد، حج‌ّ او صحيح است.
مسئله526: اگر کسي عمداً تمام وقوف اختياري مشعر را ترك نمايد، و هيچ مقدار از وقوف
اضطراري اوّل را هم (ولو بسيار
كم) درك نكرده باشد، حج‌ّ او باطل مي‌شود.
مسئله527: اگر کسي عمداً تمام وقوف اختياري مشعر را ترك نمايد و سهواً يا به واسطۀ جهل
به مسئله يا عذري وقوف
اضطراري اوّل را هم ترك كرده باشد بايد وقوف اضطراري دوّم را درك كند. يعني بعد از طلوع آفتاب تا
ظهر، ولو به مقدار كم، در مشعرالحرام
توقّف نمايد.
مسئله528: اگر كسي كه وظيفه‌اش درك وقوف اضطراري دوّم است، اين وقوف را نيز
عمداً ترك نمايد، حج‌ّ او
باطل است.
مسئله529: اگر كسي كه وظيفه‌اش درك وقوف اضطراري دوّم است، اين وقوف را سهواً
يا جهلاً يا به واسطۀ عذري
ترك نمايد، در صورتي كه وقوف به عرفه را (ولو به مقدار كم، گرچه وقوف اضطراري آن را) درك
كرده باشد، حج‌ّ او صحيح است.
مسئله530: اگر كسي كه وظيفه‌اش درك وقوف اضطراري دوّم است، اين وقوف را سهواً
يا جهلاً يا به واسطه عذري
ترك نمايد، و وقوف به عرفه را هم (ولو به مقدار كم، گرچه وقوف اضطراري آن را) درك نكرده
باشد، حج‌ّ او باطل است.
مسئله531: در هر صورتي كه به جهت ترك وقوف به مشعر حج‌ّ کسي باطل شود، احرام او
تبديل به عمرۀ مفرده مي‌شود
و بايد يك گوسفند ذبح كند و حج‌ّ را در سال‌هاي بعد اعاده نمايد.
مسئله532: زن‌ها و افراد ضعيف و معذور، نظير خدمۀ كاروان‌ها و افرادي كه سرپرست زن‌ها
و افراد ضعيف هستند، مي‌توانند
وقوف اضطراري اوّل را درك كنند. يعني مقداري از شب را در مشعرالحرام بمانند و
قبل از طلوع فجر، بلكه قبل از نصف شب
از مشعر بيرون روند.
ولي مستحبّ است بعد از نماز صبح حرکت کنند تا قبل از طلوع آفتاب به وادي محسّر که
حدّ مشعرالحرام است برسند و بعد از طلوع آفتاب از آنجا بگذرند.
مسئله533: افرادي
که سرپرست افراد ضعيف و بيمار هستند و به همراه آن‌ها وقوف اضطراري اول را درک مي‌کنند
و از مشعرالحرام کوچ مي‌نمايند، لازم نيست براي درک وقوف اختياري مشعر برگردند و
همان وقوف اضطراي براي آن‌ها کفايت مي‌کند.
مسئله534: افراد معذور يا همراهان آن‌ها، اگر نايب باشند نيز مي‌توانند به وقوف
اضطراري مشعر اکتفا کنند و زودتر از مشعر خارج شوند و ضرر به صحّت نيابت آنان نمي‌زند.
مسئله535: حدودي که عامّه براي مشعر تعيين کرده‌اند، کفايت مي‌کند و
لازم نيست شيعيان در اين امور تحقيق کنند و نبايد به شک يا گمان خود اعتنا نمايند
بلکه اگر بر فرض نادر يقين به خلاف پيدا کنند نيز همان حدود کفايت مي‌کند.
مستحبّات وقوف در مشعرالحرام
مسئله536:
در وقوف مشعر الحرام چند چيز مستحبّ است:
1 ـ مستحبّ
است با بدن و دلي آرام از عرفات به سوي مشعرالحرام متوجّه شود و استغفار
نمايد و همين كه از سمت راست به تل‌ّ سرخ رسيد بگويد:
«اللَّهُمَّ
ارْحَمْ مَوْقِفِي وَ زِدْ فِي عِلْمِي وَ سَلِّمْ لِي دِينِي وَ تَقَبَّلْ
مَنَاسِكِي» [1]
2 ـ مستحبّ است شب عيد را در
مشعرالحرام با خضوع و خشوع به هر مقدار كه
ميسور باشد به عبادت و اطاعت الهي به‌سر برد و نماز بخواند و ذکر بگويد و اين دعا را بخواند:
«
اللَّهُمَّ هَذِهِ جَمْعٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْمَعَ لِي فِيهَا
جَوَامِعَ الْخَيْرِ اللَّهُمَّ لَا تُؤْيِسْنِي مِنَ الْخَيْرِ الَّذِي
سَأَلْتُكَ أَنْ تَجْمَعَهُ لِي فِي قَلْبِي وَ أَطْلُبُ إِلَيْكَ أَنْ
تُعَرِّفَنِي مَا عَرَّفْتَ أَوْلِيَاءَكَ فِي مَنْزِلِي هَذَا وَ أَنْ تَقِيَنِي
جَوَامِعَ الشَّرِّ» [2]
3 ـ مستحبّ است نماز مغرب و
عشاء را با يک اذان و اقامه، در مشعر بخواند گرچه ثلث شب نيز بگذرد و نوافل نماز
مغرب را بعد از نماز عشاء بخواند.
4 ـ مستحبّ است بعد از نماز صبح، با طهارت حمد و ثناي الهي را
به‌جا آورد و هر مقداري كه ميسور باشد از نعم و تفضّلات حضرت حق جل‌ّ و علا
ذكر كند و متذکّر نعمت‌هايي از جمله توفيق تشرّف به حج شود و بر محمّد و آل محمّد«صلی الله علیه و آله و سلم» صلوات بفرستد، آنگاه دعا نمايد و اين دعا
را نيز بخواند:
«اللَّهُمَّ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ فُكَّ رَقَبَتِي
مِنَ النَّارِ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلَالِ وَ ادْرَأْ عَنِّي
شَرَّ فَسَقَةالْجِنِّ وَ الْإِنْسِ اللَّهُمَّ أَنْتَ خَيْرُ مَطْلُوبٍ إِلَيْهِ
وَ خَيْرُ مَدْعُوٍّ وَ خَيْرُ مَسْئُولٍ وَ لِكُلِّ وَافِدٍ جَائِزَةٌ فَاجْعَلْ
جَائِزَتِي فِي مَوْطِنِي هَذَا أَنْ تُقِيلَنِي عَثْرَتِي وَ تَقْبَلَ
مَعْذِرَتِي وَ أَنْ تَجَاوَزَ عَنْ خَطِيئَتِي ثُمَّ اجْعَلِ التَّقْوَى مِنَ
الدُّنْيَا زَادِي» [3]
5 ـ مستحبّ است سنگ‌ريزه‌هايي را كه در مني مي‌خواهد رمي كند، از مزدلفه بردارد و بهتر است هفتاد سنگ يا بيشتر بردارد.
6 ـ مستحبّ است وقتي كه از مزدلفه به سوي مني رفت و به وادي محسّر رسيد، به مقدار صد قدم هروله كند و بگويد:
«اللَّهُمَّ سَلِّمْ لِي عَهْدِي وَ اقْبَلْ تَوْبَتِي وَ
أَجِبْ دَعْوَتِي وَ اخْلُفْنِي فِيمَنْ تَرَكْتُ بَعْدِي» [4]
پی نوشت
ها:
[1]. الكافي، ج 4، ص 467
[2]. همان، ص 468
[3]. الكافي، ج 4، ص 469
[4]. الكافي، ج 4، ص 470